Wielka debata UN Global Compact w Gdańsku. Czy jeszcze możemy coś zrobić, by zapobiec katastrofie klimatycznej?
4 listopada 2020 r. w Gdańsku, pod auspicjami UN Global Compact Network Poland odbyło się międzynarodowe forum klimatyczne. Debata koncentrowała się na solidarności klimatycznej, do której w dobie kryzysu klimatycznego nawołuje obchodząca w tym roku 75-lecie powstania Organizacja Narodów Zjednoczonych i będąca jej częścią, a obchodzącą także w tym roku 20-lecie powołania United Nations Global Compact. W spotkaniach wzięli udział zagraniczni goście, klimatolodzy, przedstawiciele samorządów, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców. Wszyscy zgodnie podkreślali, że jedynie systemowe działania i współpraca każdego z sektorów mogą poprawić sytuację i wyhamować zmiany klimatyczne.
Pomorskie Forum Solidarności Klimatycznej im. Pawła Adamowicza transmitowane było online. Do udziału w wydarzeniu zgłosiło się ponad 240 osób reprezentujących samorządy i ich stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa, uczelnie i instytuty badawcze, parki naukowe, klastry, Lokalne Grupy Działania oraz mieszkańcy Pomorza.
Deklaracja współpracy UN Global Compact, Pomorza i Gdańska
Gdańska konferencja zainaugurowała działalność wspólnej inicjatywy – UN Global Compact Network Poland, Pomorza i Gdańska, jaką jest Pomorskie Forum Solidarności Klimatycznej im. Pawła Adamowicza. W ramach Forum będą odbywać się warsztaty, seminaria, konferencje, spotkania dotyczące kryzysu klimatycznego, mające m.in. na celu wypracowanie rozwiązań wspierających przyspieszenie działań na rzecz neutralności klimatycznej. Dlatego też Kamil Wyszkowski, przedstawiciel i prezes rady UN Global Compact Network Poland (ONZ), marszałek Mieczysław Struk i prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz podpisali specjalną deklarację solidarności klimatycznej. Chodzi o to, by podejmować systemowe działania na rzecz poprawy klimatu, dążąc do zeroemisyjności i wprowadzenia gospodarki obiegu zamkniętego.
UN Global Compact na partnera inicjatywy wybrało region pomorski, a pierwsze rozmowy na temat powołania forum dwa lata temu rozpoczął nieżyjący prezydent Gdańska Paweł Adamowicz. – Dzisiejsze wydarzenie ma charakter emocjonalny. Rozmawialiśmy o tym z Pawłem Adamowiczem podczas szczytu klimatycznego w Katowicach dwa lata temu przy zielonej herbacie – mówił Kamil Wyszkowski, prezes UN Global Compact. – Inauguracja forum to spełnienie marzenia Pawła Adamowicza, by właśnie na Pomorzu zbudować przestrzeń do debaty o solidarności klimatycznej i włączyć Pomorze do procesu klimatycznego prowadzonego przez ONZ. Jak tłumaczył Kamil Wyszkowski, chodzi o to, by tę ideę solidarności wdrażać przez biznes, naukę, organizacje pozarządowe, samorządy i liderów lokalnych. Realna zmiana dzieje się lokalnie.
Dr Magdalena Adamowicz, Posłanka do Parlamentu Europejskiego i wdowa po Prezydencie Pawle Adamowiczu podczas otwarcia debaty strategicznej podkreślała – Lider, który chce dobra dla społeczności musi prowadzić ją w przyszłość a nie trzymać w przeszłości, musi dobrze odczytywać wyzwania, zwłaszcza te które decydują o naszym być albo nie być. Chodzi o umiejętność wsłuchiwania się w głos ekspertów i naukowców, a także odwagę wdrażania ich rekomendacji.
Wspieramy Europejski Zielony Ład, który jest strategiczną linią rozwoju UE i tym samym Polski – mówił podczas konferencji prasowej Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. – Chcemy, by Pomorze po raz kolejny stało się inspiratorem działań dla całego kraju. Korzystając z aktywności wielu partnerów we wdrażaniu ekologicznych zmian, chcemy być współodpowiedzialni za środowisko na każdym etapie życia: od edukacji po działania inwestycyjne realizowane przez samorządy i podmioty prywatne – podkreślił Struk. Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz zaznaczyła, że ma nadzieję, iż podpisanie porozumienia dotyczącego ochrony klimatu będzie deklaracją, po której uda się przejść do czynów. – Marzymy o globalnym podejściu, dlatego współpracujemy z UN Global Compact, inicjatywą Organizacji Narodów Zjednoczonych działającą na rzecz zrównoważonego rozwoju – mówiła. Podkreśliła, że teraz z powodu epidemii koronawirusa ważne jest wyważenie solidarność klimatycznej z podstawowymi potrzebami ochrony zdrowia, życia i bezpieczeństwa. To wyzwania, na które musimy wspólnie odpowiedzieć – powiedziała prezydent Dulkiewicz.
Hybrydowo o klimacie i potrzebie systemowych zmian
Konferencja miała charakter hybrydowy, dzięki czemu, mimo pandemii, udało się spotkać w międzynarodowym gronie specjalistów. Eksperci ds. klimatu, przedsiębiorcy, samorządowcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych i młodzieży rozmawiali o tym, co jeszcze można zrobić, by zapobiec katastrofie klimatycznej, jak odejść od hiperkonsumpcji czy jak zapewnić samorządom tarczę ochronną związaną z kosztami ekologicznej transformacji. Wszyscy byli zgodni, że jakkolwiek indywidulane działania są ważne, to dopiero te systemowe i wielopłaszczyznowe mają największy wpływ na zatrzymanie kryzysu klimatycznego bądź jego wyhamowanie.
– Potrzebna jest systematyczna i codzienna praca, do czego niezbędne są: ruch obywatelski, edukacja, budowanie przyjaznej zielonym zmianom administracji i prawa oraz mądre finansowane – mówił Javier Cortés Fernández, ekspert ONZ ds. wdrażania Celów Zrównoważonego Rozwoju, były szef Programu współpracy z miastami w ramach UN Global Compact. Trzeba uświadomić sobie, że wyzwania są globalne, nie tylko regionalne. To, co dzieje się w Madrycie, będzie miało też wpływ na to, co wydarzy się w Gdańsku czy w Polsce. Zmiany klimatu dotyczą każdego i jedynie podejście kompleksowe, horyzontalne może przynieść jakikolwiek efekt – podkreślał Javier Cortés Fernández.
Do systemowych rozwiązań namawiała także Małgorzata Andruszkiewicz, najmłodsza prelegentka forum, przedstawicielka Młodzieżowego Strajku Klimatycznego. – Odgórne, systemowe zmiany są łatwiejsze do wprowadzania i bardziej efektywne – mówiła Andruszkiewicz. Jak zaznaczyła Młodzieżowy Strajk Klimatyczny namawia do zmian indywidualnych, ale by one były skuteczne, potrzeba jest bardzo duża skala.
To już się dzieje
Uczestnicy Forum Solidarności Klimatycznej wskazywali na wiele zielonych inicjatyw, które mogą przyczynić się do powstrzymania zmian klimatu. Wśród nich wymieniano inwestycje w technologię wodorową na Pomorzu czy produkcję elementów farm wiatrowych, które mają szansę powstać na Morzu Bałtyckim. W pomorskich urzędach rezygnuje się z plastiku, ogranicza drukowanie, a korespondencja do mieszkańców wysyłana jest na papierze makulaturowym. Pomysłów na ekozmianę było więcej.
– Jednoczesne wykorzystanie innowacji i nauki pozwoli zbudować nowe modele walki ze zmianami klimatu – podkreślał Allain Simonnet, dyrektor zarządzający 3M Poland, filii amerykańskiego koncernu, członek Rady Programowej UN Global Compact Network Poland – zmniejszamy zużycie energii przez wykorzystanie nowoczesnych materiałów izolacyjnych, rezygnację z plastiku i produkowanie takich towarów, by ślad węglowy był równy zeru. Właśnie uruchomiliśmy taki projekt w Katowicach – mówił Simonnet. Zaznaczył, że jego firma współpracuje też z inżynierami na uczelniach, którzy mają błyskotliwe ekopomysły.
Wśród propozycji, które mają wspomóc ochronę klimatu wymieniano m.in budowanie zeroenergetycznych budynków, ekologiczną edukację nie tylko uczniów, ale i mieszkańców miast oraz przejrzyste prawo dla zielonych inwestycji. W Polsce powinny powstawać farmy wiatrowe i wykorzystujące energię słoneczną. Uczestnicy debaty mówili też o zmianie stylu życia – potrzebna jest radykalna zmiana wzorów konsumpcyjnych i sposobu spędzania czasu – mówił Jan Rączka, ekspert Fundacji Climate Strategies Poland. To, do czego powinniśmy dążyć, to postawa minimalistyczna. Ludzie kupują i posiadają za dużo przedmiotów i jedzenia, które nie jest im potrzebne. Warto zadawać sobie pytanie, z czego jesteśmy w stanie zrezygnować? Wolniej, dłużej i mniej wcale nie oznacza gorzej, a dla następnych pokoleń nawet lepiej – tłumaczył Jan Rączka.
UN Global Compact Network Poland, Samorząd Województwa Pomorskiego i Miasto Gdańsk zapowiadają kolejne wspólne warsztaty i spotkania, a także podjęcie konkretnych działań w regionie na rzecz ochrony klimatu. Do inicjatywy włączyły się także: Stowarzyszenie Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, Międzynarodowe Targi Gdańskie S.A., Agencja Rozwoju Pomorza S.A., Fundacja Gdańska, Pracodawcy Pomorza, Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza, Loża Gdańska Business Centre Club oraz Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. Jest ona otwarta także na inne podmioty.
